Co trzeci student ogranicza wydatki do niezbędnego minimum. Jak przygotować się finansowo na studia?

Choć studia dzienne na wyższych uczelniach publicznych są bezpłatne, w praktyce ich ukończenie generuje duże koszty. Wynajem mieszkania lub pokoju w akademiku, wyżywienie, zakup książek, wreszcie dojazdy – wszystko to wiąże się z opłatami, których pokrycie może być sporym wyzwaniem. Studia zaoczne lub na uczelni prywatnej wiążą się z dodatkowym kosztem w postaci czesnego. Skutek? Ze względu na aktualną sytuację finansową aż 17 proc. osób rozważa rezygnację z kształcenia^[1]. Część z nich myśli o urlopie dziekańskim, inni chcą rzucić studia i skupić się na pracy. Jak zadbać o finanse w trakcie roku akademickiego, by podjęcie takiego kroku nie było konieczne?

Student w machinie (nie)spodziewanych wydatków

Według szacunków średnie miesięczne wydatki studenta wynoszą dziś niespełna 4 tys. zł – to niemal 2,5 razy więcej niż w 2016 roku^[2]. Spośród wszystkich kosztów związanych ze studiowaniem zdecydowanie największym jest wynajem mieszkania. Z danych wynika, że w Warszawie średnia cena najmu kawalerki o powierzchni poniżej 25 m kw. wynosi 2,2 tys. zł, co oznacza wzrost o 3,7 proc. w porównaniu do roku ubiegłego^[3]. W innych dużych miastach wojewódzkich opłata za analogiczne mieszkanie jest względnie niższa (wynosi średnio 1,8 tys. zł), jednak w tym przypadku ceny rosną nieco szybciej – zmiana względem poprzedniego roku wyniosła +5,2 proc.

Sposobem na ograniczenie wydatków na wynajem jest skorzystanie z oferty uczelnianych akademików. Opłata za miesięczny pobyt w domu studenckim w największych miastach waha się od 360 do 1470 zł^[4]. Nie wszyscy studenci mogą jednak liczyć na pokój w akademiku – liczba chętnych często jest wyższa niż liczba dostępnych miejsc.

– Decyzja o wyborze mieszkania zamiast akademika nie zawsze jest zatem kwestią wyboru. Kawalerka dla jednej osoby to wygodna, ale droga opcja – student musi samodzielnie pokryć koszty odstępnego, czynszu, mediów oraz zakupów. Zdecydowanie tańszym rozwiązaniem jest współdzielenie większego mieszkania z innymi studentami. Choć znalezienie lokalu bywa czasochłonne, warto bardzo dokładnie zapoznać się z dostępnymi ofertami. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na łączny koszt wynajmu – atrakcyjne odstępne może bowiem być zrównoważone przez wysoki czynsz i dodatkowe opłaty. Istotny jest na przykład rodzaj ogrzewania – piece elektryczne przekładają się zwykle na bardzo wysokie rachunki za prąd w sezonie jesienno-zimowym. Uwaga studentów powinna być również skierowana nie tylko na mieszkanie, a całą okolicę. Bliskość tanich sklepów z pewnością obniży koszty zakupów spożywczych, z kolei mała odległość od uczelni ograniczy wydatki na dojazdy – wyjaśnia Marcin Siemienowicz, ekspert Intrum.

Jak studenci radzą sobie z wysokimi kosztami życia?

Coraz większy bilans wydatków jest spowodowany przede wszystkim sytuacją gospodarczą w Polsce. Młodzi Polacy próbują sobie poradzić z inflacją i rosnącymi kosztami życia na różne sposoby. Najwięcej z nich planuje podjąć pierwszą lub kolejną pracę – taką odpowiedź wskazało 43 proc. osób. Co trzeci student chce ograniczyć codzienne wydatki do niezbędnego minimum, a 5 proc. rozważa powrót do domu rodzinnego^[5].

Choć łączenie studiów z pracą zarobkową to najpopularniejszy sposób radzenia sobie z bieżącymi wydatkami, 6 na 10 studentów ocenia swoją sytuację na rynku pracy raczej źle lub bardzo źle^[6]. Wyzwaniami są niska dostępność ofert, nieatrakcyjne warunki zatrudnienia i wynagrodzenie poniżej oczekiwań. Co więcej, kształcenie w trybie dziennym w zasadzie wyklucza pełen etat, a to ogranicza szanse na zdobycie dobrze płatnej pracy. W takiej sytuacji część osób decyduje się na kredyt lub pożyczkę. Z informacji udostępnionych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego wynika, że w 2024 roku umowę kredytu studenckiego podpisało 935 osób. Aktualnie transze otrzymuje łącznie 3,5 tys. studentów i doktorantów^[7].

– Otrzymanie kredytu studenckiego na preferencyjnych warunkach jest ograniczone wysokością dochodu na osobę w rodzinie. W roku akademickim 2024/2025 próg ten wynosił 4 tys. zł. Część osób, która nie spełnia kryteriów formalnych, decyduje się na wzięcie standardowego kredytu w banku lub tzw. chwilówki w innych instytucjach finansowych. Rozwiązanie to zwykle okazuje się pomocne krótkoterminowo i generuje spore wyzwania w dłuższej perspektywie. Dlatego jeszcze przed podjęciem studiów warto rozsądnie zaplanować finanse. Przygotowanie planu najlepiej rozpocząć od ustalenia miesięcznego budżetu, który obejmie wszystkie niezbędne wydatki. Takie działanie pozwoli ocenić, w jakim zakresie jesteśmy w stanie je pokryć, a także co możemy zrobić, by nadrobić ewentualne różnice. Oprócz pracy dorywczej w trakcie roku akademickiego studenci mogą skorzystać z ofert stypendialnych i programów wsparcia. Większość uczelni oferuje stypendium socjalne i naukowe – dodaje Marcin Siemienowicz, ekspert Intrum.

Przygotowując się do wejścia w dorosłe życie

Studia są czasem przełomowych zmian w życiu. Wyprowadzka z rodzinnego domu i wejście w dorosłość ze wszystkimi jej zaletami i wadami są z jednej strony ekscytujące, z drugiej zaś – stresujące. Dlatego przygotowania do tego momentu warto rozpocząć jak najwcześniej. Rodzice powinni zachęcać dziecko do samodzielności już we wczesnym dzieciństwie. Nauka dokonywania wyborów, zarządzania nawet niewielkim budżetem i radzenia sobie z niepewnymi sytuacjami stanowią fundament dorosłego życia.  Im wcześniej rozpocznie się ten proces, tym lepsze efekty przyniesie w bliższej i dalszej przyszłości.

 

^[1] Związek Banków Polskich, Warszawski Instytut Bankowości, raport „Portfel Studenta 2025”,

^[2] Tamże.

^[3] Polski Instytut Ekonomiczny, 2025, Analiza rynku mieszkaniowego – II kwartał 2025 r.

^[4] Związek Banków Polskich, Warszawski Instytut Bankowości, raport „Portfel Studenta 2025”

^[5] Tamże.

^[6] Tamże.

^[7] Gov.pl, Informacja w sprawie liczby udzielonych kredytów studenckich w 2024 roku