Jak Gen Z radzi sobie z dorosłością? 1/3 z nich już ma długi
Jak Gen Z radzi sobie z dorosłością? 1/3 z nich już ma długi
Wchodzą w dorosłość z przekonaniem, że poradzą sobie lepiej niż wcześniejsze pokolenia, a jednocześnie coraz częściej zmagają się z problemami, które podważają tę pewność. Dane z tegorocznego raportu Intrum European Consumer Payment Report (ECPR) pokazują, że pokolenie Z cechuje się ponadprzeciętnymi ambicjami, ale jednocześnie ma predyspozycje do wpadania w finansowe turbulencje. Aż jeden na trzech młodych dorosłych nie reguluje rachunków na czas, a ponad jedna czwarta tych, którzy spóźniają się z płatnościami, przyznaje, że dzieje się to regularnie. Co istotne, 23 procent z nich wskazuje, że powodem był po prostu brak pieniędzy. Czy Gen Z sprosta samodzielnemu zarządzaniu finansami?
Pokolenie Z to osoby urodzone między połową lat 90. a początkiem lat 2010, które dorastały już po wejściu Polski do Unii Europejskiej i w świecie zdominowanym przez technologie cyfrowe. Ich doświadczenia z dzieciństwa i dorastania były zupełnie inne niż wcześniejszych pokoleń — internet, smartfony i media społecznościowe od początku były dla nich środowiskiem naturalnym, a nie nowością, do której trzeba się dopasować. Młodzi wykazują wysoką wrażliwość społeczną i ekologiczną oraz oczekują bezpieczeństwa i wygody. Wszystko to sprawia, że wchodzą w dorosłość z zupełnie innym zestawem kompetencji, ale też z innymi oczekiwaniami wobec świata niż ich rodzice czy dziadkowie.
Zderzenie z prawdziwym życiem
Choć wielu przedstawicieli pokolenia Z deklaruje, że usamodzielnia się z dużą wiarą we własne możliwości, codzienność szybko weryfikuje ich optymizm. Dane z ECPR 2025 pokazują, że młodzi dorośli podejmują pierwsze decyzje finansowe w warunkach, które są bardziej wymagające, niż mogłoby się wydawać. 34 procent Zetek przyznaje, że zdarzyło im się nie uregulować rachunku na czas. Wśród tych, którzy mają już zadłużenie, 28 procent deklaruje, że dochodzi ono do 5 tys. zł, a przyczyny powstawania zobowiązań dobrze ilustrują rozpiętość doświadczeń tego pokolenia: 22 procent zadłużyło się w sposób zaplanowany – na auto, edukację czy sprzęt potrzebny do pracy, ale niemal tyle samo (20%) przyznaje, że wzięło na siebie zobowiązanie, którego z perspektywy czasu nie było w stanie udźwignąć. Kolejne 15 procent zostało do tego zmuszonych nagłym, nieprzewidzianym wydatkiem.
Z drugiej strony, Gen Z wykazuje też znaczące zasoby zawodowej pewności siebie: 51 procent jest przekonanych, że potrafiłoby znaleźć lepiej płatne źródło dochodu (najwyższy wynik wśród badanych pokoleń, w porównaniu z boomerami, Gen X i millenialsami). Równie mocne są deklaracje dotyczące możliwości pokrycia kosztów niezbędnych do pracy (tj. ubrania i transport) (82%) czy utrzymania aktywnego życia społecznego (67%) – także najwyższe w porównaniu z innymi grupami wiekowymi.
Ambitni i ostrożni
Za wiarą w zawodową sprawczość kryje się jednak silna potrzeba zabezpieczenia jutra. Młodzi dorośli deklarują zdecydowanie większą niż inne pokolenia gotowość do odkładania pieniędzy „na wszelki wypadek”: 66 procent tworzy regularnie fundusz awaryjny, a 58 procent stawia oszczędzanie ponad bieżące przyjemności. To pokazuje, że pokolenie Z — choć dopiero rozpoczyna dorosłe życie — funkcjonuje w trybie ostrożności znacznie bardziej niż starsi od nich Polacy.
- Nie dzieje się to bez przyczyny. Połowa badanych obawia się, że koszty mieszkania utrudnią im budowanie stabilności w dłuższym horyzoncie, a 55 procent spodziewa się wzrostu bezrobocia w nadchodzących dwóch latach – oba wyniki są najwyższe spośród wszystkich grup wiekowych. Z kolei 30 procent martwi się, że rozwój generatywnej sztucznej inteligencji może wprost zagrozić ich miejscu pracy. To pokazuje, że choć Gen Z lepiej ocenia swoją mobilność zawodową, jednocześnie bardziej niż inne pokolenia widzi ryzyka związane ze zmianami na rynku – komentuje Agnieszka Surowiec, People & Culture Director w Intrum.
W codziennych decyzjach finansowych równie istotny jest aspekt emocjonalny. Aż 45 procent badanych z tej grupy przyznaje, że zdarza im się wydawać pieniądze pod wpływem stresu, niepokoju czy nudy — ponownie najwyżej wśród wszystkich pokoleń. Za wiarą w zawodową sprawczość kryje się jednak silna potrzeba zabezpieczenia jutra. Młodzi dorośli deklarują zdecydowanie większą niż inne pokolenia gotowość do odkładania pieniędzy „na wszelki wypadek”: 66 procent tworzy regularnie fundusz awaryjny, a 58 procent stawia oszczędzanie ponad bieżące przyjemności. To pokazuje, że pokolenie Z — choć dopiero rozpoczyna dorosłe życie — funkcjonuje w trybie ostrożności znacznie bardziej niż starsi od nich Polacy. Ostrożność finansowa współistnieje więc u młodych z większą podatnością na impulsy, które potrafią komplikować nawet dobrze zaplanowane strategie oszczędzania.
Obraz młodego pokolenia, który wyłania się z raportu, pokazuje, że Gen Z wkracza w dorosłość z dużą determinacją, ale także z wyjątkowo silnym poczuciem kruchości własnej sytuacji. Pewność siebie w obszarze pracy współistnieje tu z niepewnością dotyczącą przyszłości, a ostrożne planowanie finansów — z podatnością na emocjonalne decyzje. Gen Z wchodzi w dorosłe życie z dużym potencjałem, ale to właśnie umiejętność znalezienie złotego środka między dużą ambicją a codziennymi ograniczeniami zdecyduje o tym, jak dobrze odnajdą się w nadchodzących latach.
O raporcie ECPR
European Consumer Payment Report 2025 przedstawia szczegółowy obraz tego, jak mieszkańcy Europy zarządzają swoimi finansami, radzą sobie z rosnącymi kosztami i dostosowują się do zmieniających się warunków gospodarczych. Raport opiera się na badaniu 20 000 konsumentów z 20 krajów europejskich, przeprowadzonym przez FT Longitude między lipcem a sierpniem 2025 roku.