Rozliczenie PIT – co musisz wiedzieć, zanim złożysz deklarację?

Początek roku to nie tylko czas noworocznych postanowień czy zimowych wyjazdów, ale także moment, w którym podatnicy otrzymują od pracodawców formularze PIT. W 2024 roku obowiązek rozliczenia dochodów z poprzedniego roku dotyczył ponad 25 milionów osób. Choć termin składania deklaracji upływa 30 kwietnia, warto przygotować się wcześniej, aby uniknąć błędów i ewentualnych konsekwencji związanych z opóźnieniem.

Kto musi złożyć PIT?

Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) dotyczy osób osiągających dochody z różnych źródeł. Obowiązek złożenia deklaracji mają między innymi:

• osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia i umowy o dzieło,
• przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą,
• osoby uzyskujące dochody z najmu, sprzedaży lub dzierżawy nieruchomości,
• inwestorzy czerpiący zyski z obrotu papierami wartościowymi lub kryptowalutami,
• osoby otrzymujące dochody z zagranicy, jeśli podlegają opodatkowaniu w Polsce.

Nie każdy jednak musi składać PIT samodzielnie. Jeśli podatnik osiąga dochody wyłącznie z umowy o pracę, a pracodawca dokonał rozliczenia, urząd skarbowy może automatycznie zaakceptować deklarację bez konieczności składania dodatkowych dokumentów.

Co zaś z seniorami? Jeżeli ich jedynym źródłem dochodu jest emerytura, nie muszą składać zeznania, ponieważ zaliczki na podatek dochodowy są automatycznie pobierane przez ZUS. Jednak, gdy uzyskują oni środki z innych źródeł, np. z pracy zawodowej, najmu lub inwestycji, obowiązek rozliczenia podatkowego nadal ich dotyczy. Wiosną 2024 roku w Polsce pracowało ponad 785 tysięcy emerytów, czyli o 3% więcej niż rok wcześniej[1]. Wzrost ten pokazuje, że coraz więcej seniorów decyduje się na kontynuowanie aktywności zawodowej, co może wynikać zarówno z potrzeby dodatkowego dochodu, jak i chęci utrzymania aktywnego stylu życia.

Jakie formularze PIT obowiązują?

Obowiązek rozliczenia podatku dochodowego nie oznacza, że każdy korzysta z tego samego formularza. To, jaki dokument musimy wypełnić i złożyć, zależy między innymi od wymiaru godzin, zarobków lub formy opodatkowania.

- Zdecydowanie najpowszechniej używanymi deklaracjami są PIT-36, czyli zeznania dla przedsiębiorców rozliczających się w ramach skali podatkowej oraz PIT-37, czyli zeznanie podatkowe pracowników etatowych i zleceniobiorców. Warto pamiętać, że do złożenia PIT-37, potrzebujemy od pracodawcy PIT-11, który zawiera niezbędne informacje o uzyskanych przychodach, czy też wysokości składek potrąconych z tytułu ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Jest to szczególnie ważna kwestia dla osób, które w tym roku będą składały deklarację po raz pierwszy, ponieważ mogą nie być świadome, jakie dokumenty są potrzebne do prawidłowego rozliczenia – zauważa Kamila Stachowicz, ekspertka Intrum.

Najczęściej używanymi formularzami są:

Formularz	Kto go składa?
PIT-37	Pracownicy oraz osoby na umowie zlecenie i o dzieło, rozliczający się na zasadach ogólnych
PIT-36	Przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej
PIT-28	Osoby korzystające z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
PIT-16	Podatnicy rozliczający się w formie karty podatkowej
PIT-38	Osoby osiągające dochody kapitałowe (np. z inwestycji)
PIT-39	Osoby uzyskujące przychody ze sprzedaży nieruchomości

 

Jak złożyć zeznanie podatkowe?

Najprostszą formą rozliczenia się z fiskusem jest załatwienie sprawy internetowo, za pośrednictwem rządowej strony Ministerstwa Finansów. Wystarczy zalogować się za pomocą profilu zaufanego i skorzystać z usługi „Twój e-PIT”, która jest coraz chętniej wybieraną opcją.

- Polacy z roku na rok biją kolejne rekordy w składaniu zeznań w formie elektronicznej. Rozliczenia za rok 2023 przy pomocy Internetu dokonało aż 95% podatników[2]. Z danych rządowych wynika, że najmłodszy podatnik, który złożył w ten sposób deklarację miał 18 lat, a na przeciwległym końcu znalazł się 107-latek. Najstarszy podatnik, któremu system zaakceptował automatycznie zeznanie miał 113 lat – dodaje Kamila Stachowicz, ekspertka Intrum.

Formularz można również dostarczyć w formie papierowej, wybierając się do Urzędu Skarbowego lub nadając deklarację w polskiej placówce pocztowej. W razie wątpliwości, gdzie i jaki rodzaj formularza należy złożyć lub jakie ulgi podatkowe nas dotyczą, warto skorzystać z pomocy biura rachunkowego lub doradcy podatkowego. Swoją wiedzę powinniśmy opierać na informacjach z oficjalnych stron rządowych. Tam również znajdują się najaktualniejsze wzory formularzy.

Kluczowe terminy i konsekwencje spóźnienia

Termin składania deklaracji PIT za 2024 rok upływa 30 kwietnia 2025 roku. Spóźnienie może skutkować karą finansową oraz naliczeniem odsetek za każdy dzień zwłoki według określonej przez Ministerstwo Finansów stopy procentowej. Z kolei grzywna za wykroczenie skarbowe wynosić może od 1/10 do 20-krotności minimalnego wynagrodzenia. W tym momencie waha się ona więc między kwotą 462,6 zł a 92 520 zł. Warto jednak wspomnieć, że po przekroczeniu sumy większej niż pięciokrotność wynagrodzenia minimalnego brutto (obecnie 23330 zł) mamy już do czynienia z przestępstwem skarbowym.  Może ono skutkować nie tylko wysoką grzywną, ale również ograniczeniem lub pozbawieniem wolności. W skrajnych przypadkach konsekwencją może być nawet wpis do Krajowego Rejestru Karnego, co może utrudnić prowadzenie działalności gospodarczej lub podjęcie pracy na niektórych stanowiskach.

- Aby uniknąć przykrych konsekwencji, warto poprawnie rozliczyć PIT w przewidzianym terminie. W razie potrzeby można złożyć korektę deklaracji. Podatnicy mają do niej prawo w ciągu 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin składania deklaracji. Korekta może obejmować m.in. błędy rachunkowe, niepoprawne dane osobowe czy nieprawidłowo rozliczone ulgi podatkowe. Najszybszym sposobem naniesienia zmian jest złożenie poprawionej deklaracji elektronicznie – mówi Kamila Stachowicz.

Terminowe rozliczenie PIT jest kluczowe, by uniknąć niepotrzebnych kar i odsetek. Każdy, kto osiąga dochody – niezależnie czy jest zatrudniony na etacie, prowadzi własną działalność, czy uzyskuje przychody z najmu lub inwestycji – powinien zwrócić szczególną uwagę na wybór właściwego formularza i poprawność danych. Nawet seniorzy, którzy dodatkowo podejmują pracę lub generują inne źródła dochodu, muszą pamiętać o obowiązku rozliczenia się z fiskusem. Wykorzystanie narzędzi elektronicznych, takich jak „Twój e-PIT”, może znacznie ułatwić cały proces, a w razie wątpliwości warto skorzystać z pomocy doradcy podatkowego lub biura rachunkowego. Odpowiednia organizacja i wczesne przygotowanie deklaracji pozwolą uniknąć stresu i przykrych konsekwencji wynikających z opóźnień.

 

[1] Polski Instytut Ekonomiczny

[2] podatki.gov.pl