IAB Polska o projekcie ustawy o systemach sztucznej inteligencji

15 października 2024 r. Ministerstwo Cyfryzacji opublikowało projekt ustawy o systemach sztucznej inteligencji, umożliwiający stosowanie w Polsce przepisów europejskiego AI Act. Do udziału w konsultacjach publicznych projektu zaproszono IAB Polska. Na obecnym etapie najwięcej wątpliwości budzi kwestia rzeczywistego zakresu kompetencji polskiego organu nadzorczego. Jak wskazują przedstawiciele IAB Polska, branża powinna przyglądać się procesowi legislacyjnemu dotyczącemu interpretacji Komisji, składania skarg za naruszenie przepisów oraz działań wspierających i monitorujących rynek AI.

Jak ustawa wpłynie na branżę?

Obowiązujący od sierpnia tego roku AI Act, nie zdążył jeszcze w znaczący sposób wpłynąć na rynek, jego wdrożenie w Polsce jest bowiem na wczesnym etapie – właśnie zakończyły się konsultacje publiczne nad pierwszym projektem ustawy wdrażającej. Nie ulega jednak wątpliwości, że nowe przepisy będą miały ogromne znaczenie dla wszystkich podmiotów branży cyfrowej, stymulując innowacje i konkurencyjność, a także zobowiązując firmy do zapewnienia transparentności algorytmów i bezpieczeństwa systemów AI dla użytkowników.

– Dla członków IAB Polska sztuczna inteligencja jest istotna zarówno w kontekście stanowienia i stosowania prawa, jak i wykorzystywania jej systemów w codziennej działalności. Ustawa jest dla nas wszystkich zatem ważnym elementem nowej cyfrowej rzeczywistości.  Udział w konsultacjach publicznych to wyraz bardzo pożądanej synergii między ustawodawcą a podmiotami, których legislacja ma dotyczyć. Ponieważ od lat dbamy o to, by głos środowiska był słyszalny i brany pod uwagę, zaopiniowanie projektu tak ważnej dla nas ustawy uważamy za swój obowiązek i przywilej. Publikując stanowisko, zgłosiliśmy jednocześnie gotowość do wspierania prac Ministerstwa Cyfryzacji w zakresie dalszego wdrażania Aktu ws. sztucznej inteligencji (AI Act) – mówi Dominik Gabor, członek Grupy Zadaniowej AI a Prawo przy IAB Polska.

IAB Polska ocenił proponowany projekt ustawy w zakresie szczegółowych zapisów, w pierwszej kolejności rekomendując przedstawienie planów Ministerstwa na zwiększenie istotności Komisji w rozwój AI w Polsce, również w zakresie wykorzystania narzędzi przewidzianych w Projekcie.

Kompetencje Komisji Rozwoju i Bezpieczeństwa Sztucznej Inteligencji

Głównym celem ustawy jest stworzenie podstaw do funkcjonowania kluczowego organu dla rynku sztucznej inteligencji w Polsce – Komisji Rozwoju i Bezpieczeństwa Sztucznej Inteligencji. Oczy branży skierowane są przede wszystkim na kwestię zakresu kompetencji Komisji jako organu nadzorującego rynek. Wątpliwości koncentrują się zwłaszcza wokół kontroli zagranicznych przedsiębiorców, którzy mogą być jednocześnie kontrolowani przez organy nadzoru z różnych państw członkowskich.

– Możliwość podejmowania przez polski organ działań wobec przedsiębiorstw z siedzibą w innych krajach członkowskich lub państwach trzecich jest kwestią problematyczną. Sytuacja jest szczególnie kłopotliwa, gdy na terytorium Polski działają lokalne spółki zależne, czy też oddziały przedsiębiorstw zagranicznych. W przypadku przedsiębiorców prowadzących działalność związaną z AI na poziomie globalnym wyzwaniem będzie określenie podmiotu grupy kapitałowej, na którym ciążyć będzie odpowiedzialność. Z punktu widzenia przedstawicieli IAB Polska te kwestie wymagają doprecyzowania – komentuje Dominik Gabor.

Warto dodać, że działalność Komisji to nie jedyne narzędzie nadzorujące rynek. Prawodawca proponuje także dodanie szczególnego rodzaju postępowania cywilnego w postaci postępowania w sprawach naruszenia przepisów AI Act.

Istotne będzie także obserwowanie możliwości działania w ramach Społecznej Rady do spraw Sztucznej Inteligencji, która ma pełnić rolę organu opiniodawczo–doradczego Komisji.

– To, co cieszy na obecnym etapie, to fakt, że projekt ustawy wzbudza zainteresowanie branży. To dobrze, bo dzięki opiniom podmiotów zainteresowanych prawodawca będzie w stanie zapewnić stworzenie aktu prawnego odpowiadającego nie tylko wymogom wynikającym z rozporządzenia, ale i oczekiwaniom branży. Ten drugi obszar także jest ważny. Polska powinna dążyć do tego, by zapewnić takie otoczenie regulacyjne, które będzie budowało pozycję naszego państwa jako istotnego z punktu widzenia finansowania rozwoju i wdrażania nowych technologii, w tym rozwiązań z zakresu sztucznej inteligencji – dodaje Dominik Gabor.