Sprawozdanie roczne ADR. Co warto wiedzieć?

Nawet pięć tysięcy złotych kary może zapłacić przedsiębiorca, transportujący materiały niebezpieczne, jeśli nie złoży sprawozdania rocznego ADR. Bilanse przewozów towarów uznanych jako niebezpieczne m.in. paliwa, gazy czy nawozy powinny określać ilość towaru, zakres oraz rodzaj wykonywanej operacji. Takie zestawienie za 2019 rok należy przekazać Wojewódzkiemu Inspektorowi Transportu Drogowego do 28 lutego. Ekspert OCRK podpowiada, na co warto zwrócić szczególną uwagę oraz jakie błędy są najczęściej popełniane przez właścicieli firm transportowych.

Kto powinien złożyć roczne sprawozdanie ADR?

Przepisy nakładają obowiązek dostarczenia rocznego sprawozdania za przewóz towarów niebezpiecznych na uczestników przewozu, co oznacza, że przewoźnik nie jest jedyną wskazaną w ustawie firmą, która powinna przygotować zestawienie. Przedsiębiorstwa, których działalność obejmuje załadunek, pakowanie, napełnianie lub rozładunek, również zobowiązane są do złożenia odpowiednich dokumentów – wyjaśnia Jarosław Łabisz, ekspert OCRK. – Jednak warto pamiętać, że jeśli przewóz materiałów niebezpiecznych odbywał się w całości poza terytorium Polski, w próżnych nieoczyszczonych opakowaniach, cysternach, kontenerach i pojazdach oraz w ilości mniejszej niż wskazania w ustawie, to nie ma konieczności sporządzenia bilansu towarów i operacji transporotowych – dodaje.

Zestawienie sporządza doradca do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych, czyli osoba wyznaczona przez przedsiębiorstwo zajmujące się materiałami ADR. Do jego zadań należy wspieranie działań przeciwdziałających zagrożeniom dla ludzi, mienia i środowiska, jakie te artykuły mogą ze sobą nieść.

Przewoźnik przed wyznaczeniem doradcy może sprawdzić aktualność jego uprawnień za pośrednictwem strony internetowej Transportowego Dozoru Technicznego (TDT). Świadectwo jest wydawane na pięć lat po uprzednim sprawdzeniu, czy kandydat na to stanowisko posiada wykształcenie wyższe, nie był skazany za przestępstwo umyślne, ukończył kurs doradcy i złożył z wynikiem pozytywnym egzamin przed komisją egzaminacyjną. Wyznaczenie takiej osoby w firmie transportowej jest obowiązkowe, a brak doradcy w przedsiębiorstwie może skutkować nałożeniem kary administracyjnej o wartości pięciu tysięcy złotych – tłumaczy Jarosław Łabisz.

Jakie są konsekwencje niezłożenia sprawozdania rocznego ADR?

Jeśli uczestnik przewozu towarów niebezpiecznych nie złoży do Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego (WITD) zestawienia rocznego ładunków niebezpiecznych powinien liczyć się z karą, która została przewidziana w ustawie o przewozie towarów niebezpiecznych. Wysokość sankcji jest uzależniona od czasu określanego jako długość zwłoki. Taryfikator uwzględnia opóźnienia:

krótsze niż 14 dni: 200 PLN,
dłuższe niż 14 dni: 2 000 PLN,
dłuższe niż trzy miesiące: 5 000 PLN.

Przewoźnicy powinni pamiętać także, że jeden egzemplarz dokumentu musi zostać przesłany do WITD, natomiast drugi należy przechowywać w przedsiębiorstwie przez pięć lat od daty wysyłki – przypomina ekspert OCRK.

Kiedy należy spodziewać się kontroli?

Wyznaczenie doradcy ds. bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych, przygotowanie i terminowe wysłanie dokumentu oraz przechowywanie zestawienia rocznego powodują, że ryzyko przeprowadzenia kontroli jest mniejsze. Problem może się pojawić, gdy bilans zostanie przekazany do instytucji w niewłaściwym województwie, a to zdarza się często. Ustawa nakazuje dostarczenie sprawozdania rocznego ADR do WITD właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania uczestnika przewozu towarów niebezpiecznych – mówi Jarosław Łabisz z OCRK. – Jeśli WITD, dokonując weryfikacji, stwierdzi brak dokumentu, to przedsiębiorca może spodziewać się kontroli, która - w najkorzystniejszym przypadku - skupi się wyłącznie na sprawdzeniu kwestii związanych z przewozem towarów niebezpiecznych – dodaje.

Jeżeli kontrola drogowa wykaże nieprawidłowości w przewozie ADR, to jest to sygnał, że urzędnicy mogą chcieć skontrolować także dokumentację prowadzoną w przedsiębiorstwie. W przypadku, gdy WITD zauważy brak sprawozdania rocznego transportu materiałów niebezpiecznych, a w firmie nie został wyznaczony doradca ds. bezpieczeństwa, wysokość kary może sięgać nawet 10 tysięcy złotych. Dla średnich i małych firm to duże i niepotrzebnie ponoszone koszty, dlatego warto pamiętać o obowiązku składania sprawozdania rocznego ADR.