Bruksela znowu przygląda się inteligentnym tachografom

Konfederacja Organizacji Kontroli w Transporcie Drogowym (CORTE) uważnie przygląda się wdrożeniu inteligentnych tachografów. Przepis o smart tacho w każdym nowym pojeździe ciężarowym wszedł w życie i co dalej? O pierwszych problemach i nowych możliwościach opowiada Mateusz Włoch, ekspert Inelo, członek CORTE.

Problemy już na starcie

Liczba samochodów ciężarowych w Polsce rośnie z roku na rok. Zgodnie z raportem przygotowanym przez Polski Związek Przemysłu Motorowego (PZPM), w I połowie 2019 r. zarejestrowano 16,8 tys. samochodów ciężarowych[1]. To o ponad 1,7 tysiąca więcej niż w analogicznym okresie roku 2018[2]. Po europejskich drogach jeździ ponad 234 tys. polskich TIR-ów[3], czyli najwięcej ze wszystkich krajów Wspólnoty. Niesie to jednak poważne konsekwencje w związku z omawianym obowiązkowym wyposażeniem nowych samochodów w smart tachografy. Pierwsze problemy pojawiły się w Polsce już w maju, kiedy to okazało się, że karty do tachografów drugiej generacji trafią do warsztatów zbyt późno. Podobny problem z zaopatrzeniem dotknął te same urządzenia. Komponenty inteligentnych tachografów, a zwłaszcza czujniki ruchu, bywały towarem deficytowym.

Warto pamiętać, że od 15 czerwca stopniowo – wraz z pojawianiem się na rynku nowych pojazdów, wkraczają do użytku smart tachografy. Brak kart warsztatowych stanowił pewien problem, jednak nie paraliżował on rynku. Zmiany związane z wprowadzeniem inteligentnych tachografów dla marki Inelo nie były problemem, gdyż już z wyprzedzeniem przygotowaliśmy aktualizację do oprogramowania rozliczającego czas pracy kierowców. Dzięki temu przedsiębiorcy wykorzystujący nowe tacho zyskali możliwość pobrania i analizy danych z nowej generacji urządzeń i kart - mówi Mateusz Włoch, ekspert marki Inelo.

Da się bezpieczniej

Eurostat podaje, że w 2017 roku na europejskich drogach zginęło 25 tys. osób. Z policyjnych statystyk wynika, że 1,9 proc. wypadków jest spowodowanych zmęczeniem lub nawet zaśnięciem kierowcy. Choć udział truckerów w tych wypadkach drogowych jest stosunkowo niewielki, bo oscyluje wokół 3,2 proc.[4], to konieczne jest ciągłe doskonalenie systemu podnoszącego poziom bezpieczeństwa na drogach.

Inteligentne tachografy są jedną z metod walki z nieuczciwymi praktykami manipulowania czasem jazdy. Służby kontrolne, mając możliwość sczytywania danych z urządzenia cyfrowego, są w stanie wskazać znacznie większą ilość pojazdów, w których mogą być naruszane normy czasu pracy lub inne przepisy prawa np. wykrycie wyłączonych tachografów. W wyniku takiej zdalnej preselekcji eliminuje się z dróg większy odsetek kierowców, którzy przez naruszenia mogą stwarzać niebezpieczeństwo w ruchu drogowym.

Takie działania mogą wykluczyć z rynku przewoźników, dopuszczających się nielegalnych praktyk. Truckerzy natomiast, unikną długich postojów związanych z kontrolą pojazdu, gdyż zatrzymywane będą głównie te samochody, w których najprawdopodobniej dochodzi do łamania przepisów - zauważa ekspert Inelo.

Federalny Urząd Transportu Towarowego przeprowadza mobilne kontrole na terenie Niemiec z poziomu radiowozów, jednak już wkrótce ruszą zdalne kontrole za pomocą czytników DSRC montowanych na bramownicach. Podczas zdalnej kontroli inspekcja nie ma dostępu do wszystkich informacji zarejestrowanych przez tachograf, a jedynie do 19 wybranych, w tym do:

Numeru rejestracyjnego pojazdu
Aktualnej prędkość pojazdu
Informacji o jeździe bez karty (ostatnie 10 dni)
Konflikcie ruchu pojazdu

Inteligentne tachografy kontra AETR

Wciąż jednym z problemów, na które nie ma jednoznacznego rozwiązania jest kwestia użytkowania tachografów w krajach spoza UE, które respektują postanowienia umowy AETR. Przypomnijmy, konwencja AETR to europejska umowa regulująca zasady pracy załóg pojazdów, wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe. Problematyczny okazuje się zapis konwencji, z którego wynika, że pojazdy spoza państw członkowskich nie są w tym momencie zobligowane do posiadania inteligentnych tachografów. Może to prowadzić do stosowania nieuczciwych zachowań ze strony firm przewozowych, jak i przede wszystkim do obniżenia bezpieczeństwa na europejskich drogach. Co ciekawe, działa to również w drugą stronę, gdyż wysyłając pojazd z inteligentnym tachografem do krajów spoza Wspólnoty, przewoźnik naraża się na oskarżenia organów kontrolnych o przewóz z nieodpowiednim tachografem. Jednak wkrótce sytuacja może ulec zmianie, gdyż kraje AERT powoli interesują się zagadnieniem smart tachografów.

Sprawę komplikuje także fakt, iż w krajach spoza UE kalibracja smart rejestratorów nie jest możliwa ze względu na brak wyspecjalizowanych warsztatów, brak kart warsztatowych i przeszkolonych pracowników z zakresu obsługi tych urządzeń.

Co przyniesie przyszłość?

Już teraz trwają prace nad założeniami kolejnej generacji rejestratorów. Tachografy przyszłości zaoferują wiele usprawnień, m.in.

kontrolę przekraczania granic, co umożliwiłoby ograniczenie nadużyć firm świadczących usługę w kraju, w którym nie mają one swojej siedziby (tzw. transport kabotażowy).
rejestrację miejsc załadunku oraz rozładunku pojazdu

Co również istotne - projektowane zmiany dotyczą też większej ilości pojazdów objętych obowiązkiem instalacji nowych tachografów - mowa tutaj o pojazdach o DMC powyżej 2,4 tony.

W ostatnim czasie pojawiają się także dyskusje dotyczące dalszej przyszłości korzystania z tachografów – mówi się o wykorzystaniu w tym celu tabletów i smartfonów wyposażonych w specjalne aplikacje. Z racji, iż są to urządzenia powszechnie używane, koszty związane z kupnem, serwisowaniem i wymianą tachografów realnie uległyby obniżeniu. Jednak na ten moment dużą przeszkodą jest zapewnienie bezpiecznego korzystania ze smartfonów i tabletów podczas jazdy oraz zbyt duża ilość danych, które należałoby przechowywać – dodaje Mateusz Włoch, ekspert marki Inelo.

[1] https://www.pzpm.org.pl/Publikacje/Raporty/Raport-kwartalny-KPMG-w-Polsce-i-PZPM-Branza-motoryzacyjna-Edycja-Q3-2019

[2] https://www.pzpm.org.pl/pl/Publikacje/Raporty/Raport-kwartalny-KPMG-w-Polsce-i-PZPM-Branza-motoryzacyjna-Edycja-Q3-2018

[3] PZPM, Branża Motoryzacyjna Raport 2019/2020

[4] Raport Wypadki drogowe w Polsce w 2018 roku, Komenda Główna Policji – Biuro Ruchu Drogowego